Tết khu già già còn gọi là tết tháng Sáu của người Hà Nhì (xã Ý Tý – huyện Bát Xát – tỉnh Lào Cai) là một trong những lễ hội lớn, kéo dài trong 4 ngày của tháng 6 âm lịch, với mục đích tôn thờ, tri ân các vị thần bảo vệ mùa màng và cầu mong một mùa vụ bội thu, hoa màu phát triển tươi tốt. Đây cũng là dịp để con cháu dân lên tổ tiên những món quà đặc sản và sản vật được gieo trồng trong năm qua.
Hằng năm, cứ vào ngày Thìn tháng 6 âm lịch, người Hà Nhì lại nô nức chuẩn bị cho Tết khu già già diễn ra suôn sẻ. Để chuẩn bị, Chức sắc trong làng đã triệu tập cuộc họp các già làng, các trưởng họ và bàn việc đóng góp mua trâu, dựng lều để cúng thần, hay các loại cây đu,…từ chiều hôm trước. Theo tục lệ địa phương, trâu cúng thần phải là loại trâu đực, lông đen tuyền, khỏe mạnh và được tìm mua ở bản khác. Khi mua trâu, người được giao trách nhiệm phải tìm hiểu con trâu đó thường ăn cỏ ở đồi nào, để người trong thôn đến đó cắt về lợp lều cúng thần. Sau đó, lều cúng cũng được dựng tại khu rừng cấm ở đầu bản.
Ngay từ sáng sớm ngày Thìn, mọi người trong làng đều bắt tay vào công việc mà mình được giao từ chiều hôm trước. Mở đầu là lợp lại nhà công viên, nơi diễn ra các hoạt động chính của ngày Tết. Một nhóm thanh niên sẽ đi lấy cỏ tranh về lợp thay thế lớp cỏ của năm cũ. Trai, gái tại bản rủ nhau vào rừng lấy những cành củi nhỏ, rồi lấy cây làm đu bập bênh. Phụ nữ trong thôn thì đảm nhiệm những công việc khác nhau như làm bánh giầy, dọn dẹp đường làng ngõ xóm,…Sau khi hoàn tất mọi việc, làng sẽ tiến hành nghi lễ mổ trâu để tế thần rừng.
Nghi lễ mổ trâu, tế thần rừng sẽ được tổ chức trong ngày thứ 2 (sáng sớm ngày Tỵ). Sau lễ cúng, thịt trâu được chia đều cho các gia đình trong làng, sử dụng chế biến cùng các nông sản khác làm mâm cơm cúng cổ tiên vào buổi chiều ngày hôm đó. Riêng bộ lòng trâu sẽ được chế biến và bày ra cả bàn cùng ăn tại khu vực rừng cấm. Khi ăn, chỉ có đàn ông là được ngồi trong lều cúng, còn phụ nữ phải ngồi bên ngoài.
Đến ngày thứ ba, nghi lễ cúng chính thức của thôn được tổ chức tại công viên, với sự có mặt của 16-20 gia đình uy tín trong thôn. Mỗi gia đình sẽ chuẩn bị một âm cơm cúng gồm thịt trâu được chia hôm trước, rượu và các sản vật địa phương. Đồ cúng thần sẽ được sắp xếp theo từng mâm, từng hàng rồi bày trong lều. Khi đã xong xuôi, thầy cúng chính cùng hai thầy cúng phụ sẽ thay mặt dân làng thực hiện nghi lễ cúng, cầu khấn cho một mùa bội thu, người yên và vật thịnh,…Sau đó, mâm cúng sẽ được hạ xuống, chia cho mọi người cùng ăn, chúc nhau một sức khỏe, cây cốt tốt tươi và mùa màng bội thu.
Trong suốt những ngày này, không khí tưng bừng luôn tràn ngập cả bản làng, nhất là khu công viên, nơi diễn ra các trò chơi dân gian đặc sắc. Già làng đánh đàn, các cụ già thì say mê những điệu múa hát truyền thống, còn các thanh niên nam nữ hát đối bè giao duyên và tham gia một số trò giải trí như đu quay, đu dây,…
