Khi du lịch đến vùng đất Sa Pa nếu bạn bỏ qua món cơm lam đặc sản nơi đây là đã bỏ phí một món ăn không chỉ ngon, rẻ mà vô cùng bổ dưỡng của núi rừng Sa Pa.
Bên bếp than hồng của những cửa hàng bán đồ nướng tại thị trấn Sa pa, bạn dễ dàng bắt gặp hàng chục bó cơm lam treo lúc lỉu đẹp mắt, dậy mùi thơm khiến lòng người xao xuyến. Cơm lam thường được làm từ gạo nếp nương dẻo nên thơm vô cùng. Gạo được nhồi vào trong vỏ nứa, rồi nướng trên than hồng, giúp cho món ngon không chỉ giữ được sắc hương vị mà còn mang lại giá trị dinh dưỡng, giá trị tinh thần to lớn của người dân nơi đây.
Lớp vỏ cháy đen ngoài sau khi được người bán hàng tước hết vỏ sẽ để lộ ra lớp áo gạo trong sạch, bắt mắt và cực kỳ tươi mới. Đã mất công đến với vùng cao Sa Pa thì không thể không thể món cơm lam lạ miệng này. Bạn cũng không cần phải e ngại về việc cơm lam không được tươi mới, vì món đặc sản này không có của ế ẩm đâu mà còn rất đắt hàng, được nhiều người ưa chuộng vì vị ngọt ngào, thơm lừng và cực dễ ăn của món ăn. Với lại, món cơm lam này còn quý ở chỗ là có thể để cả tuần, mà khi bóc ra vẫn nục nạc như khoanh giò và có vị thơm ngon như vừa chín tới.
Người miền núi còn có câu nói cửa miệng đó là “Ngon nhất cơm, thơm nhất con”, mà cơm ở đây được nhắc đến đó chính là Cơm lam. Cơm lam ngày nay đã dần trở nên phổ biến không chỉ trên vùng miền núi mà còn ở nơi, vùng miền khác trên đất nước Việt Nam.
Cơm lam là loại cơm độc đáo được sáng chế bởi đồng bào các dân tộc miền núi, sau được khai sinh và phát triển đến ngày nay, rồi trở thành đặc sản từ lúc nào không biết. Mà đặc sản thiệt, bởi đến với vùng miền Tây Bắc thì không ai là không bị món cơm bình dân này mê hoặc.
Để nấu món cơm lam, người dân Sa Pa chặt một đoạn ống nứa không già không non, rồi thông mắc và rửa sạch. Sau đó, họ cắt ống trúc thành những đoạn dài hơn gang tay, rồi cho nếp nương đã vo vào. Nhưng bí quyết để món cơm lam ngon là gạo nếp phải ngâm trong nước khoảng hai tiếng đồng hồ trước khi bỏ vào ống nứa nướng. Sau đó, cho vào ống ba phần gạo nếp, một chút xíu muối và hai phần nước lạnh, rồi đậy kín miệng ống bằng lá chuối để giữ nhiệt cho món ăn.
Đến công đoạn nướng cơm lam, nghe thì đơn giản nhưng phải canh lửa thật đều và tay phải liên tục trở ống để cơm được chín đều, không bị cháy khét, hạt cơm rền, có mùi thơm nhẹ thì mới đạt yêu cầu. Khi ăn, du khách chỉ cần cắt ống cơm lam thành từng khúc nhỏ, rồi lột vỏ ngoài ra và chấm với muối vừng là đã ngon, bùi hết chê rồi.
