Tết này còn có tên gọi là tết tháng Sáu của người Hà Nhì (xã Ý Tý – huyện Bát Xát – tỉnh Lào Cai) đây là một trong những lễ hội lớn, thường kéo dài trong khoảng 4 ngày rơi vào tháng 6 âm lịch, với ý nghĩa tôn thờ cũng như tri ân các vị thần bảo vệ mùa màng và cầu mong một mùa vụ bội thu để hoa màu có thể phát triển tươi tốt. Đây cũng là dịp để con cháu dân lên tổ tiên những món quà đặc sản và sản vật được gieo trồng trong năm qua.


Hằng năm rơi vào ngày Thìn tháng 6 âm lịch, những người dân tộc Hà Nhì lại nô nức chuẩn bị cho Tết khu già già diễn ra suôn sẻ. Chức sắc trong làng đã triệu tập cuộc họp các già làng, các trưởng họ và bàn việc đóng góp mua trâu, dựng lều để cúng thần, hay các loại cây đu,…từ chiều hôm trước. Cũng theo tục lệ địa phương, trâu cúng thần phải là loại trâu đực, lông đen tuyền, khỏe mạnh và được tìm mua ở bản khác. Khi mua trâu, người được giao trách nhiệm phải tìm hiểu con trâu đó thường ăn cỏ ở đồi nào, để người trong thôn đến đó cắt về lợp lều cúng thần. Sau đó, lều cúng cũng được dựng tại khu rừng cấm ở đầu bản.

Ngay từ lúc sáng sớm ngày Thìn, những người dân trong làng đều bắt tay vào công việc mà mình được giao từ chiều hôm trước. Mở đầu là lợp lại nhà công viên, nơi diễn ra các hoạt động chính của ngày Tết. Một nhóm thanh niên sẽ đi lấy cỏ tranh về lợp thay thế lớp cỏ của năm cũ. Trai, gái tại bản rủ nhau vào rừng lấy những cành củi nhỏ, rồi lấy cây làm đu bập bênh. Phụ nữ trong thôn thì đảm nhiệm những công việc khác nhau như làm bánh giầy, dọn dẹp đường làng ngõ xóm,…Sau khi hoàn tất mọi việc, làng sẽ tiến hành nghi lễ mổ trâu để tế thần rừng.


Nghi lễ mổ trâu, tế thần rừng sẽ được tổ chức trong ngày thứ 2 (sáng sớm ngày Tỵ). Sau lễ cúng, thịt trâu được chia đều cho các gia đình trong làng, sử dụng chế biến cùng các nông sản khác làm mâm cơm cúng cổ tiên vào buổi chiều ngày hôm đó. Riêng bộ lòng trâu sẽ được chế biến và bày ra cả bàn cùng ăn tại khu vực rừng cấm.

Khi ăn, chỉ có đàn ông là được ngồi trong lều cúng, còn phụ nữ phải ngồi bên ngoài. Trong suốt những ngày này, không khí tưng bừng luôn tràn ngập cả bản làng, nhất là khu công viên, nơi diễn ra các trò chơi dân gian đặc sắc. Già làng đánh đàn, các cụ già thì say mê những điệu múa hát truyền thống, còn các thanh niên nam nữ hát đối bè giao duyên và tham gia một số trò giải trí như đu quay, đu dây,…
 
Top