Chắc chắn có nhiều du khách đến Hạ Long sẽ thắc mắc tại sao nơi đây lại có tên gọi là vịnh Hạ Long. Hạ Long là nơi rồng hạ xuống nhưng tại sao, từ đâu mà nơi đây lại có tên là Hạ Long thì cần phải tìm hiểu về truyền thuyết, rằng cái tên Hạ Long bắt nguồn từ đâu, như thế nào?
Trước thế kỷ 19, trong những thư tịch cổ của nước Việt chưa có tên vịnh Hạ Long mà có tên là Lục Thủy, An Bang hay Giao Châu, Vân Đồn hoặc Hải Đông, Lục Châu…Cuối thế kỷ 19 trên bản đồ hàng hải của Pháp đã xuất hiện tên vịnh Hạ Long và trên một bài báo có nội dung rằng rồng xuất hiện ở trên vịnh Hạ Long. Câu chuyện như sau: Năm 1898 con thuyền Avalangso đi qua vịnh Hạ Long, thuyền trưởng và các thủy thủ trong đoàn nhìn thấy một đôi rắn biển to lớn lượn qua lượn lại các hòn đảo trên vịnh tới tận ba lần. Người Pháp cho rằng đôi rắn biển này chính là rồng châu Á nên mới gọi vùng này là vịnh Hạ Long.
Đó là theo người châu Âu còn trong dân gian từ xưa thì người dân ở vùng Hạ Long vẫn truyền miệng một truyền thuyết về tên gọi vịnh Hạ Long với hình ảnh đàn rồng hạ phàm giúp dân đánh giặc. Khi người Việt mới dựng lên bờ cõi, cuộc sống đang yên ổn thì giặc dữ đến xâm lược. Thế giặc quá mạnh, trời bèn sai rồng mẹ mang theo các con xuống giúp dân đánh giặc.
Khi thuyền của giặc ngoại xâm kéo vào từ biển cả thì đàn rồng phun châu ngọc biến thành các đảo đá tạo thành bức tường thành vững chãi chặn thuyền bè của giặc lại. Thuyền bè của những kẻ xâm lăng bất ngờ bị chặn thì đâm vào đảo đá vỡ tan. Sau khi giúp dân dẹp giặc, đàn rồng yêu thích cảnh dân gian yên bình nên ở lại luôn hạ giới. Nơi rồng mẹ hạ xuống được gọi là Hạ Long còn nơi đàn rồng con hạ xuống là Bái Tử Long, đuôi đàn rồng
quẫy lên là Long Vỹ.
Truyền thuyết về tên gọi vịnh Hạ Long gắn liền với quan niệm nguồn gốc người Việt là con rồng cháu tiên. Rồng tiên là sức mạnh của dân tộc, là biểu tượng của người Việt nên rất có thể tên gọi vịnh Hạ Long chính là do người dân nơi đây đặt nên. Ngày nay các đảo đá trong vịnh cũng có nhiều tên như Hòn Rồng, đảo Cái Rồng hay Mắt Rồng, Đầu Rồng, đảo Bạch Long Vỹ, đảo Long Châu…Du khách đến với Hạ Long ngoài việc chiêm ngưỡng tuyệt tác của tạo hóa mà còn tìm hiểu về nguồn gốc, sự tích và cuộc sống nơi đây.
