Nằm ở thượng nguồn sông Chẩy, Si Ma Cai vẫn luôn lưu giữ được những phong tục tập quán phong phú, mang đậm chất dân tộc, không pha tạp lối sống đô thị phồn hoa. Chính vì vậy mà Si Ma Cai đang dần trở thành đích đến của những bạn trẻ yêu thích du lịch khám phá khung cảnh nên thơ trữ tình và trải nghiệm sự hiếu khách của người dân bản địa.
Để đến với địa điểm vùng cao này, từ thành phố Lào Cai, du khách phải vượt qua chừng 90km đèo dốc, nhưng rồi mọi mệt nhọc như tan biến khi được tận mắt chứng kiến khung cảnh hùng vĩ hai bên đường, với những cánh rừng tự nhiên hun hút gió, thấp thoáng đâu đó là những nóc nhà bên lừng chừng đồi. Tất cả tạo nên một bức tranh thiên nhiên hữu tình, lãng mạn.
Nếu như phiên chợ ở Sapa, Bắc Hà chuyển dần tính giao lưu sang tính thị trường kinh tế, thì phiên chợ vùng cao Si Ma Cai vẫn còn giữ nguyên được bản sắc thái riêng với nét hoang sơ, giản dị, quyến rũ và thân thiện hiếu khách của người dân nơi đây. Trời vẫn còn chưa sáng, gió rét căm căm thổi từng cơn nhưng tiếng vó ngựa trong màn đêm đã khua vang đầu dốc đá, đâu đó văng vẳng lại tiếng chào hỏi của người đi chợ sớm hay trong không gian vang lên những làn điệu, bài hát Người Mông ơn Đảng phát ra từ chiếc đài pin của một chàng trai người Mông nào đó...Tất cả như thúc giục, lôi cuốn mọi người khắp nơi đến với chợ phiên vùng cao.
Gọi là xuống chợ, nhưng chợ Si Ma Cai lại nằm ở lưng chừng dốc, nó được xây dựng từ thời Pháp thuộc. Điều đó cho thấy đây từ lâu nơi đây đã là một trong những trung tâm sầm uất về giao lưu, mua bán và trao đổi hàng hóa giữa đồng bào dân tộc và nhân dân biên giới Việt – Trung. Mọi thứ bày bán rất đa dạng, từ váy, vòng tay, áo, vòng cổ, đèn pin, dụng cụ sản xuất, gia cầm, thực phẩm, chõ xôi 7 màu, đến quả dưa chuột, ổ gà vẫn chưa nở hết… đều do đồng bào dân tộc sản xuất mang đến chợ bán.
Người dân truyền nhau bảo rằng, nếu đến chợ vùng cao Si Ma Cai mà không ăn thắng cố, đậu chua, mèn mén, uống rượu ngô Si Ma Cai (rượu Si) với mùi vị đặc trưng không thể lẫn vào đâu được thì chưa thể gọi là đi chợ được. Nói đến thắng cố ở chợ thì phải nhắc ngay đến món thắng cố ngựa nhà ông Hòa, ông Đế, trước từng được tham dự Lễ hội văn hóa ẩm thực nhân dịp kỷ niệm 100 năm Sapa. Đáng nói là cung cách phục vụ ở đây cũng rất đặc biệt, khách hàng có thể tự chọn cho mình những món khoái khẩu mà không cần mặc cả, có thể lấy nhiều nước chan với mèn mén hay ăn toàn thịt….chủ nhà cũng vẫn vui vẻ chấp nhận và đó cũng chính là nét hấp dẫn độc đáo mà không phiên chợ nào ở Việt Nam có được.
Dù cuộc sống đang ngày càng thay đổi nhưng người dân tộc nơi đây vẫn giữ được nét bình dị, thân thiện trong sáng và dễ mến. Khi khách du lịch đưa ra đề nghị chụp ảnh, các cô sơn nữ vùng sơn cước sẽ tươi cười sẵn sàng làm mẫu cho khách lạ đến từ mọi miền của tổ quốc. Cùng với sự bình dị, hiếu khách nơi đây, thì cách mua bán tại phiên chợ ở Si Ma Cai vẫn giữ nguyên được nét hoang sơ từ ngàn xưa, chính là một điểm độc đáo hút khách đến với vùng đất này.
Phiên chợ trâu lớn nhất Tây Bắc
